Shimshal motocyklem. Jak powstała droga do Shimshal?

Nie ma w całym Pakistanie bardziej intrygującej społeczności niż ta, która mieszka w dolinie Shimshal. I nie ma drogi bardziej poetycznej, od tej która prowadzi do niej.

A drogi do niedawna nie było i uprzedzając nieco, nie, nie wybudował jej rząd. Chcąc wydostać się ze wsi do arterii głównej Karakoram, trzeba było iść pieszo, jakieś 3 dni. Tyle zajmowało pokonanie 56 km skalistego terenu poprzecinanego tu i ówdzie strumieniami z topniejących lodowców. Tę podróż wzdłuż lodowatej rzeki Shimshal odbywał tylko ten, kto naprawdę musiał. Do transportu można było wykorzystać konie albo osły, ale ile rzeczy można przemieścić w ten sposób wąską ścieżką wykutą w skale?

Dolina Shimshal

Od 400 lat ludzie żyli zdani na to, co mogą wytworzyć tutaj sami. Żyzny teren nadrzecznej równiny podzielili na małe, łatwe w uprawie ręcznej poletka. Rosną tu dobrze tylko ziemniaki, pszenica i jęczmień. Dietę uzupełniają morele i jabłka. Nad rzeką wybudowano tradycyjne młyny, by ziarna bez wysiłku zmieniać w mąkę.

Dolina otoczona z 3 stron pasmem górskim Karakoram sąsiaduje z siedmiotysięcznikami Yukshin Gardan Sar, Disteghil Sar i Karun Koh. Nic dziwnego, że stąd pochodzą najsłynniejsi przewodnicy i porterzy towarzyszący chętnie himalaistom w ich życiowych wyprawach.

Niełatwo zadbać o ciepło tutaj, bo wieś leży naprawdę wysoko – na 3100 m. Temperatura w dolinie spada zimą do -27. Prąd do niedawna pochodził jedynie z elektrowni wodnych, czynnych od czerwca do października, później woda zamarzała. Na zimę Shimshal pogrąża się w chłodzie i mroku, rozświetlanym wieczorami jedynie miękkim płomieniem lamp naftowych.

W lecie okolica ożywa. Chcąc mieć plony, trzeba siać i zadbać o uprawy. Bydło, owce, kozy i jaki trzeba zapędzić na letnie pastwiska, by dały mleko i wełnę, a potem stały się cennym towarem handlowym. Dachy domów wymagają naprawy po zimie. Do pól trzeba doprowadzić wodę i ogrodzić je kamiennymi murkami, a zerwane mosty – naprawić.

Jest jasne, że większość prac nie uda się bez współpracy z sąsiadami. Razem jest łatwiej i szybciej. „Razem” jest tutaj konieczne do przeżycia, bo na pomoc z zewnątrz w tych odległych, trudno dostępnych rejonach próżno liczyć.

Droga do Shimshal – jak powstała?

Shimshal Valley Road – zwana przewrotnie drogą nieśmiertelnych jest „jeepable”, czyli przejezdna… jedynie dla pojazdów przystosowanych do trudnego terenu. Niepozorny, nieoznaczony skręt z asfaltowej arterii Karakoram prowadzi przez most wprost do sekcji „niskiej” zalewanej regularnie przez rzekę. W sezonie letnim woda zabiera drogę niemal każdego popołudnia – gdy rośnie stan zasilany strumieniami topniejących lodowców.

Wkrótce potem trakt wspina się na górskie półki. Najtrudniejszy fragment to ten gdzie wąską nitkę przejazdu wycięto w pionowych niemal skałach 700 m powyżej wąwozu. Ślepe zakręty wiją się gęsto przyprawiając serce o szybsze bicie. Z jednej strony pionowa ściana w górę, z drugiej pionowo w dół. Woda rzeki Shimshal huczy donośnie poniżej. Łupkowy gruz regularnie osuwa się na drogę tworząc pułapki dla trakcji. Nie ma miejsca na błąd. Jeden fałszywy ruch i śmierć gwarantowana. Nie będzie nawet można dostać się na dół, by wydobyć ciała, czy cokolwiek co pozostało z pojazdu.

Rzekę Shimshal trzeba przekroczyć kilka razy przez drewniane wiszące mosty, zanim wąwóz zamieni się w usianą głazami równinę. Krajobraz znienacka robi się marsjański. I tylko zaznaczony kamieniami objazd, świadczy o tym, że jakiś most został znowu podebrany przez wodę.

Kilometry zdają się mijać szybko. Co pewien czas jednak droga wspina się znów na półkę i tutaj również trzeba uważać na osuwiska – te czynne, które mogą spowodować osunięcie zbocza i te naprawione, które pozostawiły niepewny grunt i nierówność drogi. W końcu trakt wkracza do doliny i niebezpieczeństwa zostają z tyłu.

Drogę zbudowali Szimszalczycy własnymi rękami. Przez lata domagali się jej od kolejnych rządzących, jednak wszystko, co uzyskali – to propozycja przesiedlenia do innych, łatwiej dostępnych dolin. Ciężko im było zostawić ojcowiznę.

Materiały wybuchowe i ciężki sprzęt dostali jako wsparcie z Programu Wsparcia Obszarów Wiejskich – instytucji imienia duchowego lidera Ismailitów, która w znacznej części inwestowała w budowę. Całą pracę zaś musieli wykonać sami.

Przez 18 lat o byt rodzin w wiosce dbały wyłącznie kobiety. Uprawiały przydomowe poletka, oporządzały kozy i kury, koordynowały wypas bydła na letnich pastwiskach. Mężczyźni poświęcali czas na łupanie półek w skale, wysoko nad rozpędzoną rzeką. Budowali drogę do lepszej przyszłości. I nie wszystko zawsze szło gładko. Ktoś nieostrożnie postawił krok i spadł w przepaść wprost do rzeki Shimshal, a kilkunastu zraniono ciężko podczas wybuchów.

Pierwszy przejazd do Shimshal odbyły 4 jeepy prowadzone przez lokalnych kierowców. Ludzie we wsi przecierali oczy nie mogąc uwierzyć, że nareszcie się udało. I ronili łzy wzruszenia. We wsi urządzono wielkie świętowanie dla uczczenia nowego początku życia doliny.

Otwarcie drogi w roku 2003 zapewniło ludziom połączenie z cywilizacją. W dolinie pojawiły się solary, wieże telefonii komórkowej i całe mnóstwo technologii wcześniej niedostępnej. Młodzi zyskali nowe szanse na edukację w mieście i chętniej migrowali na stałe do Islamabadu, Lahauru i Karaczi. Wsie Shimshalu otworzyły się na większy ruch turystyczny i teraz prócz domów rozpoczęto budowy pensjonatów według zachodnich standardów.

Początkowo tylko 6 pojazdów mogło poruszać się tą drogą. Niewielu było śmiałków skłonnych zmagać się z trudnymi technicznie zakrętami na wysokościach. I zdolnych opanować emocje, gdy dojdzie do spotkania z pojazdem z naprzeciwka na wąskim, pojedynczym pasie drogi.

Ale w ciągu 20 lat – wiele się tutaj zmieniło. Codziennie do doliny kursuje co najmniej 1 transport publiczny.  Jeep współdzielony rozpoczyna jazdę w miasteczku Aliabad i można tu wykupić miejsce za równowartość 3 $.

Wynajęcie całego samochodu to już 65$. Jeepy towarowe jeżdżą na zamówienie i wożą głównie materiały budowlane, chemię gospodarczą i żywność, której nie da się wytworzyć lokalnie.

Jeżdżą też tutaj prywatnie wynajęte jeepy z turystami, bo nagle dolina stała się dostępna bez specjalnego wysiłku w zaledwie 5 godzin. A wraz z nią liczne malownicze szlaki, takie jak tygodniowy  trek na przełęcz Shimshal.

I coraz częściej można tu spotkać motocykle.

Droga do Shimshal motocyklem – praktyczne informacje

Na drodze do Shimshal kursują głównie mieszkańcy doliny i okolicznych wiosek górnej Hunzy najczęściej na swoich Suzuki GS150. W wiejskich, mniej dostępnych obszarach północnego Pakistanu taki motocykl to najpopularniejszy środek transportu. Lokalesi jeżdżą zwykle bez kasków, bez ochraniaczy i w klapkach – by przypadkiem nie zamoczyć pełnych butów „wiosłując” nogami przez strumienie.

Skręt na wschód z Karakorum Highway jest kilka kilometrów nad Passu. Droga szutrowa prowadzi do wiszącego szerokiego mostu, za którym znajduje się ostatni posterunek (trzeba pokazać paszport i wizę).

Kilka kilometrów dalej droga wiedzie brzegiem rzeki Shimshal i jest tutaj miejsce regularnie zalewane przez rzekę. Gdy stan wody jest już za wysoki na przejazd pojawiają się lokalne służby drogowe i nadbudowują drogę trochę wyżej.

Dalej droga łagodnie pnie się w górę niezbyt ostrymi zawijasami. Można tu natrafić na czynne osuwiska, które nanoszą miejscowo grube warstwy żwirowe – nie są one usuwane na bieżąco. Te osuwiska nie stanowią zagrożenia dla samochodów, niskie motocykle mogą „przetuptać” z wolna ten teren, jednak jadąc szybciej na stojąco jest trudniej i warunki są wymagające. Na tym odcinku występują także wartkie, choć niezbyt głębokie strumienie na zakrętach.

Następnie droga wstępuje na zjawiskowe półki skalne. Trasa jest niemożliwie widokowa, niestety jest bardzo wąska i ma sporo ślepych zakrętów. Jadąc blisko ścian trzeba bardzo uważać by nie zahaczyć bagażem o skały. Chociaż ruch tutaj nie jest duży, to wskazane jest trąbić przed zakrętami i być przygotowanym do hamowania na luźnym podłożu.

Dla motocykli bezpiecznie jest przepuścić nadjeżdżający z naprzeciwka pojazd przyklejając się do skalnej ściany i poczekać aż kierowca wymanewruje swoim pojazdem.